Chùa Hà Tiên thường gọi là Chùa Hà thuộc xã Định Trung, thành phố Vĩnh Yên, bên quốc lộ 2B từ Thành phố Vĩnh Yên lên khu nghỉ mát Tam Đảo, một vị trí được xem là thế đất quý về mặt phong thuỷ: Trước chùa là một vùng trũng “Sơn chỉ, thuỷ giao”, hai bên có hai gò đất tựa hình Thanh Long, Bạch Hổ.

Chùa Hà tiên từng là một trong những trung tâm phật giáo lớn thời Lý Trần vói khuôn viên rộng 6,2ha, vừa là nơi thờ phật, vừa là phật học đường nơi truyền bá tri thức giáo pháp cho nhiều thế hệ tăng ni, cư sĩ qua hàng trăm năm, và cũng là nơi thờ bà thánh mẫu Năng Thị Tiêu. Đặc biệt nơi đây đã từng lưu dấu của chủ tịch Hồ Chí Minh.

Chùa được xây dựng từ năm Quý Mùi (1703), niên hiệu Chính Hòa thứ 24, đời vua Lê Hy Tông Duy Hiệp. Khuôn viên cổ này còn 5 cây bảo tháp, loại 3 tầng, riêng Tháp Sư tổ được cây đa hơn 300 tuổi phủ rễ, bọc kín gần như cả 4 phía.

Kiến trúc:

Qua cổng Tam quan từ phía Đông Nam tới tả hữu môn, vòng quanh hành lang tới Tam Bảo, kiến trúc không gian mô phỏng toà Bảo tháp 3 tầng. Từ sân lên đến hiên chùa, phải trèo qua 9 bậc thềm, gọi là “Cửu trùng”. Mái chùa uốn cong 4 góc, trên nóc có “Lưỡng long triều nguyệt”.

Phật đường và nhà Mẫu cao lồng lộng, uy nghi, thể hiện sự vĩnh cửu, quảng bá, thanh tĩnh và thiêng liêng. Mặt tiền sảnh là bộ cánh cửa bức bàn bằng gỗ tứ thiết, chạm trổ rất công phu, phía trên cửa đặt chấn song con tiện, bên dưới tạc phù điêu tứ quý cách điệu.

Ván bưng áp mái, chạy suốt mặt tiền đại điện, có 5 khuôn chữ lớn, nét khắc tinh xảo và mẫu mực. Ba mặt tiền sảnh, tả vu và hữu vu chùa đều có hành lang và dựng cột đá lập phương liền khối, chạm trổ hoa văn uyển chuyển, dưới chân cột có ghi tên người công đức một cách khiêm tốn.

Ngày 12/3/2005, Giáo hội phật giáo Việt Nam tỉnh Vĩnh Phúc đặt viên đá đầu tiên xây dựng, khôi phục tôn tạo khu di tích lịch sử văn hoá chùa Hà, với tổng nguồn vốn lên tới trên 60 tỷ. Nguồn vốn thực hiện dự án được lấy từ hai nguồn: Ngân sách nhà nước hỗ trợ hàng năm theo kế hoạch đầu tư, và nguồn vốn huy động hợp pháp của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Hiện tại một số hạng mục của dự án thuộc giai đoạn 1 đã hoàn thành, và đưa vào hoạt động như: Nhà tổ, Nhà thờ Quốc mẫu, Lầu Quan âm, Thư viện, Chùa Tam Bảo vừa tiến hành lễ đặt nóc vào ngày 9/9/2008 tức ngày 10/8 năm Mậu Tý. Dự kiến giai đoạn một sẽ được hoàn thành vào năm 20/0. Trong giai đoạn 2 sẽ tiến hành dựng một pho tượng Di Lặc cao 17m bằng đá, xung quanh tượng có mô hình các ngôi chùa nổi tiếng trên thế giới. Dự kiến sau khi hoàn thànhgiai đoạn 1 sẽ tiếp tục tiến hành giai đoạn 2.

Với một bề dày lịch sử, với tầm vóc của một di tích lịch sử văn hoá lớn, chùa Hà Tiên sau khi được xây dựng song sẽ là một trung tâm đu lịch tâm linh, sinh thái lớn của Vĩnh Phúc; là điểm đừng chân đầu tiên của du khách trong hành trình: Vĩnh Yên, Tây Thiên, Tam Đảo.