Lễ dâng hương đập Đồng Cam

Đã thành thông lệ, cứ mùng 8 tháng giêng hàng năm, đông đảo cán bộ nhân dân Phú Yên lại về tham dựlễ hội đập Đồng Cam và dâng hương tưởng niệm những người có công và những người đã hy sinh trong quá trình xây dựng.

Trong tâm thức của người dân Phú Yên, công trình thủy nông Đồng Cam được ví như mạch máu quê hương, nuôi dưỡng đồng lúa Tuy Hòa.

Theo tài liệu do người Pháp để lại: Mơ ước dẫn nước sông Ba về tưới cho đồng bằng Tuy Hòa xuất hiện từ rất lâu. Ý tưởng này đã được người Chăm thực hiện 1 phần. Năm 1889 các kỹ sư người Pháp tiếp tục nghiên cứu cho đến năm 1904, đề tài nghiên cứu mới chính thức dưới sự hướng dẫn của kỹ sư Desbos. Nhưng bản thiết kế không được thực hiện vì lúc bây giờ chưa có kinh phí. Mãi đến năm 1920 kỹ sư Nordey tiếp tục thực hiện nhiệm vụ đầy ý nghĩa này dưới sự hướng dẫn của kỹ sư trưởng Lafevre. Vượt qua nhiều trở ngại trong quá trình thiết kế, đề án được phê duyệt vào ngày 30/11/1923. Trải qua 9 năm xây dựng và hoàn thiện, cuối cùng công trình thủy nông Đồng Cam được toàn quyền người Pháp tại Pasquier đọc diễn chính thức khánh thành vào ngày 7/9/1932.

Công trình thủy nông Đồng Cam hình thành, tạo thành một công trình để đời, vừa mang ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp, vừa là công trình mỹ thuật, kỹ thuật tiêu biểu của Phú Yên. Công trình đầu mối thủy nông Đồng Cam gồm một đập dâng có chiều dài 680m, hai cống lấy nước và 2 cống xả cát ở hai đầu kênh chính bắc và nam.

Trong điều kiện khắc nghiệt, đã có 52 người đã hy sinh trong quá trình thi công công trình thủy nông Đồng Cam, để nuôi dưỡng mạch máu quê hương. Hiện nay, nguồn nước từ công trình thủy nông Đồng Cam đã phục vụ tưới cho đồng lúa Phú Yên với diện tích tưới bình quân mỗi năm gần 35.000ha lúa thuộc các huyện Đông Hòa, Tây Hòa, Phú Hòa, thành phố Tuy Hòa và Tuy An. Làm gì để phát huy hiệu quả của công trình thủy nông Đồng Cam trong giai đoạn hiện nay. Ông Trần Tiến Anh, giám đốc Cty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thủy nông Đồng Cam nói: Là hậu duệ và được phân công quản lý khai thác công trình, chúng tôi đang ra sức bảo vệ phát huy hiệu quả công trình, phục vụ tốt sản xuất nông nghiệp của tỉnh Phú Yên và tiếp tục tôn tạo để xây dựng nơi đây thành một điểm đến hấp dẫn cho nhân dân và du khách trong và ngoài nước.
Ông Nguyễn Khắc Huy, một du khách đến từ Hà Tĩnh cho biết, từ lâu tôi đã nghe về công trình thủy nông Đồng Cam, một công trình thủy lợi vĩ đại được xây dựng từ thời Pháp. Nhưng khi đến đây rồi tôi mới thật sự thán phục tài xây dựng của các bậc tiền nhân.

Chính sự hùng vĩ của công trình thủy nông Đồng Cam cùng quần thể cảnh quan đẹp, mỗi năm vào dịp tết, khu đầu mối thủy nông Đồng Cam đã thu thút hàng nghìn lượt khách đến tham quan, dã ngoại. Với người dân Phú Yên họ đến đây cũng là để hiểu hơn về ý nghĩa và tầm mức của công trình, đồng thời tưởng nhớ những người tiền bối đã bỏ mình để khơi nguồn mạch máu quê hương.